cấu tạo nguyên lý hoạt động kính hiển vi quang học

🔹 I. Cấu tạo của kính hiển vi quang học

Kính hiển vi quang học gồm hai phần chính: phần cơ họcphần quang học.

1. Phần cơ học

Giúp giữ cố định các bộ phận quang học và điều chỉnh khoảng cách để lấy nét hình ảnh.

  • Chân kính (đế kính): Giữ toàn bộ kính hiển vi đứng vững.

  • Thân kính: Nối phần ống kính với chân kính.

  • Bàn kính: Nơi đặt tiêu bản cần quan sát, có kẹp giữ tiêu bản.

  • Ốc điều chỉnh:

    • Ốc vĩ (ốc chỉnh thô): Di chuyển ống kính nhanh, dùng để lấy nét sơ bộ.

    • Ốc vi (ốc chỉnh tinh): Di chuyển chậm, tinh chỉnh để ảnh rõ nét.


2. Phần quang học

Dùng để thu nhận, hội tụ và phóng đại ánh sáng từ vật mẫu.

  • Nguồn sáng: Có thể là gương phản chiếu ánh sáng tự nhiên hoặc đèn điện.

  • Tụ quang (condenser): Hội tụ tia sáng vào tiêu bản.

  • Hệ thống thấu kính:

    • Vật kính: Gồm nhiều ống kính có độ phóng đại khác nhau (thường 4×, 10×, 40×, 100×). Đặt gần vật quan sát, tạo ảnh thật, lớn hơn, và ngược chiều của vật.

    • Thị kính: Đặt gần mắt người quan sát, có độ phóng đại 5× hoặc 10×. Dùng để phóng đại ảnh ảo của ảnh do vật kính tạo ra.


🔹 II. Nguyên lý hoạt động

Quá trình tạo ảnh trong kính hiển vi gồm hai bước:

  1. Vật kính tạo ảnh thật

    • Vật nhỏ cần quan sát được chiếu sáng → ánh sáng đi qua vật và vào vật kính.

    • Vật kính tạo ra ảnh thật, phóng đại, ngược chiều của vật ở phía sau tiêu điểm của nó.

  2. Thị kính phóng đại ảnh thật đó

    • Ảnh thật này lại nằm trong khoảng tiêu cự của thị kính, nên thị kính hoạt động như kính lúp để phóng đại ảnh thật đó → tạo ảnh ảo, cùng chiều, phóng đại hơn nữa.

Ảnh cuối cùng:ảnh ảo, phóng đại nhiều lần và ngược chiều vật thật (so với vật quan sát ban đầu).


🔹 III. Độ phóng đại của kính hiển vi

M=Mvật kıˊnh×Mthị kıˊnhM = M_{\text{vật kính}} \times M_{\text{thị kính}}M=Mvật kıˊnh​×Mthị kıˊnh​

Ví dụ:

  • Vật kính 40×, thị kính 10× → độ phóng đại tổng = 400×.


🔹 IV. Tóm tắt sơ đồ đường truyền ánh sáng

 

Nguồn sáng → Gương phản chiếu → Tụ quang → Tiêu bản → Vật kính → Ảnh thật → Thị kính → Ảnh ảo (đến mắt)

Bài viết liên quan: